Blog
Opsoek naar Ubuntu in Verkiezingstijd | 25/27: Leiderschap
Leiderschap.
Het is één van de meest gebruikte termen in de samenleving met maar liefst honderden bijvoeglijke naamwoorden ervoor: moreel, dienend, directief, authentiek, verbindend en ga zo maar door. Aan leiderschap geen gebrek zouden we kunnen concluderen, maar juist de roep om leiderschap lijkt sterker dan ook. We zijn zoekende, willen het liefst zoveel mogelijk zelfbeschikkingsrecht en tegelijkertijd willen we een leider, als hij of zij maar doet wat wij vragen. Dit is wat we ook zien in de verkiezingscampagne. Welke leider zien we met een mondiale visie, gerichte koersbepaling, eerlijke aandacht voor problemen en sectoren én het bieden van de reikende hand met hoop, geloof en liefde, met een vertrouwenwekkende en energieke uitstraling? U mag het zeggen…
In tijden van crises en angst is het menselijk dat we neigen naar zelfbehoud op de korte termijn: het IK en het eigen volk eerst, de schuld van problemen bij de ander neerleggen en het negeren van zelfreflectie om te kunnen leren van fouten uit het verleden, opgevuld met lege oneliners: ‘Ik sta aan jouw kant’. Anders is het, om met de oude woorden van Tjeenk Willink te praten: ‘Groot denken, klein doen’. Oftewel een totaalvisie op de wereld, verbonden met de waarden van de eigen ideologie, én in direct contact met de burgers. Met de voeten in de klei of rond de keukentafel: Kijk op het geheel én oog voor het detail.
Hopelijk kunnen de nieuwe leiders samen met ons inspiratie halen uit de Afrikaanse filosofie Ubuntu. Het mens- en wereldbeeld dat betekent: ‘Ik ben omdat wij zijn en wij zijn omdat de aarde is.’
Er is niet één type leiderschap dat goed of fout is. Te vaak schrijven we een aantal eigenschappen toe aan personen, alsof personen en dus ook leiderschap op zichzelf staan. Leiderschap is altijd situationeel. De belangrijkste vraag is nu: Welk leiderschap vraagt de wereld van nu? Welke grondhouding, vanuit welk mens- en wereld beeld, zou nodig zijn van onze aankomende leiders in het nieuwe kabinet? En hoe en voor wie en welke partij kunnen we woensdag het beste kiezen? Niet alleen voor onszelf in het hier-en-nu, maar voor een rechtvaardige, inclusieve en duurzame wereld op zowel korte- als lange termijn?
Ik legde de vraag voor aan corporate antropologe Leontine van Hooft * :
“Het kan niet anders dan dat we als samenleving een giga sprong voorwaarts moeten maken om de ontstane mondiale situatie te herstellen. We kunnen ons geen aanpak op deelgebieden meer permitteren. Alle maatschappelijke thema's zijn met elkaar verbonden. De tijd dringt. We hebben een leidinggevend paradigma nodig om deze sprong te maken. Het concept van Ubuntu 'ticks all the boxes'. We gaan het niet redden met de leiders die verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van deze situatie. We hebben evolutionaire leiders nodig. Ubuntu leiders. Dit type leiders zet zich, zonder ego, met hart en ziel in om het proces van een egocentrische samenleving naar een door collectieve waardengedreven samenleving te begeleiden, te faciliteren, zowel op financieel, sociaal- economisch als ecologisch gebied. Het gaat hen om de zorg voor en het ondersteunen van elkaar, de spirit van diepe verbondenheid tussen generaties, en over het welzijn van de aarde en alle levensvormen die daarop in samenhang dienen te floreren. Zij blijven ver weg van de wij-zij mentaliteit die politiek, het bedrijfsleven en traditioneel geleide organisaties kenmerken. Zij denken op lange termijn en niet in termen van concurrentie maar in termen van samenwerking. Zij weten een beweging te creëren, gekoppeld aan een hoger doel: het welzijn van de aarde en al haar levensvormen. Ubuntu leiders zijn moedigere leiders. Ze durven hun mensen mee te nemen dwars door onzekere tijden heen. Ze genieten vertrouwen…”
U mag het zeggen...
Tot morgen!
Ps. Leontine van Hooft is corporate antropologe, inclusief ondernemer van/bij ‘Green Dream Company’ en masterclass-docent aan de opleiding Ubuntu, Leiderschap en Burgerschap aan de ISVW. Daarnaast is zij auteur van ‘De kracht van Afrikaans denken’, ‘De weg naar Bruto Mondiaal Geluk’ en ‘Evolutionair Leiderschap’.
