Blog

Opsoek naar Ubuntu in Verkiezingstijd | 19/27: Nieuwe democratie en burgerberaden: INDABA

In de slotfase van de klimaattop in Parijs lastte Laurent Fabius, de Franse minister van Buitenlandse Zaken en voorzitter van de 21ste klimaatconferentie, een traditionele Zuid-Afrikaanse consultatieronde in. De zogenoemde ‘Indaba’ is een oud Zoeloegebruik, waarbij de mening van alle betrokkenen wordt gehoord om in een complexe zaak tot een oplossing te komen. Het recht op medezeggenschap is gekoppeld aan de plicht tot medeverantwoordelijkheid. Tot op de dag van vandaag zijn de ‘klimaatdoelen van Parijs’ ondertekend door 195 landen, inclusief de VS en China en dus ook toonaangevend voor onze nationale politiek. 

‘Is de politiek wel in staat om de problemen op te lossen’ kopte de NRC afgelopen zaterdag. Het is volgens de krant de grootste zorg van de kiezers op weg naar de verkiezingen van 22 november a.s. De kiezer lijkt hiermee een ambivalente houding in te nemen: we willen een sterke leider, maar tegelijkertijd een leider die doet wat ik wil.

Van de partijen en hun lijsttrekkers wordt verwacht dat ze een ideologie, visie en concreet stappenplan presenteren, dat ze goed kunnen samenwerken én de meeste kiezers behagen in hun wensen om maar gekozen te kunnen worden. Het is een illusie dat óf de politiek alle maatschappelijke problemen kan oplossen óf dat de burgers (inclusief de markt) dit kunnen. We hebben elkaar meer dan ooit, gezien de fundamentele uitdagingen, nodig. Zaak om niet langer meer te praten over vertrouwen, maar om met elkaar een vertrouwenwekkend pad in te stappen met een gemeenschappelijk belang. Niet voor niets dat de burgerberaden als paddenstoelen uit de grond schieten. Maar er kruipt een adder onder het gras: zolang we als deelnemers aan de Indaba alleen maar ‘neoliberaal assertief’ voor onszelf opkomen en/of onze achterban, dan zal ook deze vorm van besluitvorming doodlopen, zoals we bijvoorbeeld met de vele bijeenkomsten inzake het stikstofoverleg hebben gezien. Daarom heeft de Indaba, gebaseerd op de essentie van Ubuntu, een vijftal pijlers, die tijdens het besluitvormingsproces continu zullen moeten worden getoetst door de gespreksleider(s) en gedragen door de betrokkenen.

De vijf pijlers, de onderbouwde en afgesproken ‘spelregels’, zijn:

1.    Het gemeenschappelijk (van deze belangengroep in het hier-en-nu) én hoger belang (bijdragen aan een rechtvaardige, inclusieve en duurzame wereld) boven het individuele belang. In het proces wordt duidelijk, dat het individuele belang altijd onderdeel is van het gemeenschappelijk belang.

2.    De omarming van de kracht van diversiteit

3.    De kracht van de dialoog in plaats van de macht van de meerderheid

4.    De waarde onder de weerstand leren zien. Er is een wezenlijk verschil tussen weerstand of tegenstand. De interpretatie maakt het verschil of je elkaar kunt ontmoeten op waarden niveau (waar zit je zorg?) of dat de dialoog ontaardt in een polariserend patstelling. (Tip: verdiep je in het werk van en met Marjo Korrel van Deinthe Interventiekunde: werken met de waarde van weerstand)

5.    Het geen-fundamenteel-bezwaar-principe (wat we ook kennen vanuit de sociocratie)

Morgen zal ik in blog 20/27 nog dieper ingaan op de concrete stappen van de Indaba. Want de vijf bouwstenen worden gedragen door het cement: hoe gaan we met elkaar om?

Voor nu is het allereerst belangrijk om te zien welke politieke partijen de burgerberaden, de betrokken-besluitvorming, überhaupt zien als wezenlijk  onderdeel van de nieuwe democratie. Een brug, op weg naar een hernieuwd vertrouwen vanuit de politiek naar de burgers en vanuit de burgers naar de politiek. Met als uitgangspunt: Het recht op medezeggenschap is gekoppeld aan de plicht tot medeverantwoordelijkheid.

Zowel D66 als VOLT hebben de betrokken besluitvorming via burgerberaden gelukkig hoog op de agenda staan! We zijn namelijk op het punt beland, dat we alle wezenlijke maatschappelijke vraagstukken alleen maar samen, politiek én burgers, krijgen opgelost. Dit als antwoord op de vraag van vele kiezers, zoals gesteld door de NRC: Is de politiek wel in staat om de problemen op te lossen?

Om af te sluiten met een bekend Afrikaans gezegde: ‘If you want to go fast go alone, if you want to go far go together’.                                                 

Neem dit a.u.b. mee in uw keuze op 22 november.

Tot morgen!